Lúc đêm đã về khuya, hành giả thường hay miên man suy nghĩ về việc làm sao mà một lời dạy từ tận mấy nghìn năm trước, trải qua biết bao biến cố lịch sử, mà đến nay vẫn giữ được sự thuần khiết để hậu thế tiếp cận. Nhiều lúc mình cứ tưởng "Kho Tàng Pháp Bảo" là cái gì đó to tát lắm, tương tự như một viện lưu trữ vĩ đại chứa đựng vô số thư tịch cổ hoặc những định dạng số hóa của công nghệ ngày nay. Nhưng thực ra, mình cảm giác nó giống như một cái mỏ neo hơn. Một sức mạnh giữ cho nội tâm không bị chao đảo theo mấy cái trào lưu hay những cách giải thích "tiện lợi" của thời đại bây giờ.
Hành giả tự vấn, nếu giả sử không tồn tại kho tàng kinh điển ấy —thiếu hụt Tam Tạng Pāḷi và những bản Chú giải, Phụ chú giải vốn được chư tiền bối tận tụy duy trì— ắt hẳn đạo Phật hiện thời đã bị biến dạng thành một loại tín ngưỡng pha trộn nào đó. Xã hội thường có khuynh hướng làm cho giáo luật trở nên "thoải mái" hơn, sao cho tương thích với nhịp sống hối hả hiện nay, tuy nhiên chính sự "bình dân hóa" đó đôi khi lại làm biến chất các giá trị đích thực của Chánh Pháp. Tôi tin rằng Chánh Pháp sẽ không biến mất một cách đột ngột. Nó cứ mờ dần, loãng đi một chút mỗi ngày, cho đến lúc hành giả không còn thấy được đích đến ban đầu nằm ở đâu.
Nhiều khi lật giở từng trang kinh điển, tôi cảm thấy e ngại trước sức nặng của trách nhiệm "bảo tồn". Nhiệm vụ này không đơn thuần là giữ cho kinh sách không bám bụi trên kệ, mà là nỗ lực để các chuẩn mực thánh thiện đó luôn sống động trong chính con người mình. Pháp Bảo thực chất là một cây thước đo mực thước. Khi mình nghe một quan điểm mới, hay một cách tu tập "lạ", mình có cái để đối chiếu. Nếu không có bộ chuẩn ấy, mình dễ bị dắt mũi bởi cảm xúc cá nhân hoặc bị lệ thuộc vào những cảm giác thoáng qua. Nếu tu theo cảm hứng tùy tiện thì sớm hay muộn cũng sẽ bị lạc lối, đây là điều mà tôi đã từng kinh qua và nếm trải.
Mà lạ một điều, cái kho tàng này nó không chỉ dành cho chư Tăng. Là một cư sĩ, tôi nhận thấy mình cũng mang trên vai một phần trọng trách. Bổn phận ấy không phải là việc đi thuyết giảng cho người khác, mà chính là học hành nghiêm túc, thấu hiểu tường tận để tránh làm sai lạc chân lý vốn có. Dường như khi không được đem ra sử dụng, Pháp Bảo chỉ là một mớ giấy mực im lìm, là mớ giấy mực nằm im lìm. Chỉ khi ta đem Pháp bảo ra để quán chiếu từng cử chỉ, lời nói hoặc vào những lúc tâm thức bất ổn, thì lúc đó Pháp Bảo mới thực sự xoay vần.
Chiêm nghiệm về quá trình các bậc tiền bối kiên trì đọc tụng, chép kinh bằng tay, rồi kiểm chứng từng chữ một để truyền lại, mình thấy mình hơi lười. Chúng ta more info đang sống trong thời đại mà mọi thứ đều sẵn có qua một cái chạm trên màn hình điện thoại, nhưng chính sự "sẵn có" này đôi khi lại làm ta mất đi sự trân trọng cần thiết. Việc bảo vệ Chánh Pháp dường như rất lớn lao, nhưng có lẽ nó bắt nguồn từ hành động đơn giản: chịu khó ngồi xuống, đọc một đoạn giáo lý thật chậm rãi, rồi tự nhìn lại xem mình có đang hành trì đúng không. Không đòi hỏi sự hào nhoáng bên ngoài, chỉ cần một tấm lòng chân thành với chính mình.
Không gian bên ngoài thật tĩnh lặng, có lẽ đã đến lúc tôi nên kết thúc những suy tư này. Pháp vốn dĩ vẫn ở đó, không thay đổi, chỉ có mình là cứ mải miết đi tìm những thứ xa rời mà quên mất cái gốc rễ ngay dưới chân. Có lẽ chính sự im ắng tuyệt đối này lại là lúc Pháp bảo dễ dàng lan tỏa vào nội tâm nhất.